دوره های زمین شناسی

[نويد]

زمین شناسان تاریخ زمین را به دوره هایی تقسیم کرده اند. به این ترتیب به جای این که به عنوان مثال بگویند 400 میلیون سال قبل و یا یک میلیارد سال قبل می توانند نام این دوره ها را ذکر کنند. نخستين دوره، ابر دوران یا هادئن (hadean) نامیده شده. ابر دوران هنگامی شروع شد كه زمين شكل گرفت. یعنی در حدود 4.5 میلیارد سال پیش آغاز شد و تا حدود 3.8 ميليارد سال پيش طول کشید. در ابر دوران، قدیمی ترین سنگ های آذرین زمین تشکیل شدند. احتمالاً در دوره هادئن هیچ موجود زنده ای بر روی زمين وجود نداشته است.

وقتی قاره ها شروع به شكل گیری کردند دوره ای آغاز شد که به نام دوره آرکئن (archaean) شناخته می شود. در طول دوره آرکئن، احتمالاً اولین سلول های زنده در اقیانوس ها تشکیل شدند.

در طول عصر پروتروزوئیک (Proterozoic)، بين 2.5 میلیارد تا 542 ميليون سال پيش، سلول های یوکاریوت به وجود آمدند. به این ترتیب نزديك به پايان دوره پروتروزوئیک، یعنی در حدود 600 ميليون سال پيش، موجوداتی با بيش از يك سلول، مانند اسفنج ها، چتر دریایی و هیدرا در اقیانوس ها زندگی می کردند. مدتی بعد یعنی در حدود 550 ميليون سال پيش، این موجودات به تدريج به کرم های پهن، بعد کرم های گرد و در نهايت به کرم های بند بند تکامل یافتند.

در طول دوره کامبرین (Cambrian) یعنی بين 542 و 488 ميليون سال پيش، خزه ها بر روی زمین های کناره آب ها شروع به روییدن کردند و بندپایان اولیه مثل عنکبوت ها و هزارپاها به عنوان نخستين جانوران به وجود آمدند. در این زمان به واسطه میوز يا توليد مثل جنسى، انواع جديدی از گياهان و جانوران ساکن اقیانوس ها مانند اختاپوس و مارماهی ظاهر شدند.

در طول دوره اوردویسین (Ordovician) بین 488 ميليون تا 443 ميليون سال پيش، قارچ ها به خزه های روی خشکی و گیاهان اولیه اضافه شدند. جانوران دريایی استفاده از كلسيم را آغاز کردند تا پوسته و استخوان بسازند. در طول دوره سیلورین (Silurian)، از 443 تا 416 ميليون سال پيش، اولين ماهی آرواره دار پديد آمد. در نهایت در طول دوره دونین (Devonian)، برخی از ماهی ها دارای شش و پا شدند -مثل قورباغه ها و آب را برای خشکی ترک کردند. در این زمان بر روی خشکی گياهان بزرگ تری یافت می شدند که عمدتاً سرخس ها بودند.

در دوره کربنیفر یا ذغالین (Carboniferous) در 359-290 میلیون سال پیش، اولین خزندگان به وجود آمدند. این جانوران می توانستند تخم هایشان را روی خشکی بگذارند و بدون وجود آب هم می توانستند بچه داشته باشند. در طول دوره پرمین (Permian)، در 290-248 ميليون سال پيش، درختان كاج بیشتر خشکی های روی زمین را پوشاندند و خزندگان هم افزایش یافتند، اما خزه های دانه دار از بین رفتند. در طول دوران تریاس (Triassic) دایناسورها زمین را تحت سلطه خود گرفتند. دوره ژوراسیک (Jurassic) اوج حضور دایناسورها بر روی زمین بود.

در طول دوره کرتاسه (Cretaceous)، حشرات پرنده به وجود آمدند. همچنین اولین گياهان گلداری که حشرات ذکر شده کار گرده افشانیشان را انجام می دادند و نیز پرندگانی که حشرات را می خورند ظاهر شدند. اما در پايان دوران کرتاسه، در حدود 65 ميليون سال پيش، احتمالاً با برخورد یک شهاب سنگ بزرگ با زمین نسل همه دایناسورها منقرض شد.

وقتی که همه دایناسورها از میان رفتند زمین مکانی شد که در آن پستانداران به راحتی می توانستند تکامل پیدا کنند و در دوره ترشیاری (Tertiary) در 95-1.8 میلیون سال پیش، پستانداران روی زمین خیلی زیاد شدند. گسترش علف ها بر روی زمین در حدود پنجاه ميليون سال پيش باعث شد پستانداران چيزى براى خوردن داشته باشند. نزديك به پايان دوره ترشیاری، حدود دو ميليون سال پيش، اولين انسان ریخت ها (hominids) ظاهر شدند و قبل از پايان یافتن دوره ترشیاری انسان ها از سنگ استفاده می کردند. آخرين دوره زمين شناسی کواترنری (Quaternary) است و ما هنوز در دوران کواترنری به سر می بریم.